“Kijk jongens, vandaag gaan we een geschiedenisspel doen”, zegt docent Geschiedenis en M&M Daan Weerheim tegen klas 1H van het Trajectum College, een vmbo-school in Utrecht Overvecht. De kader/tl klas reageert enthousiast, want kwartet kennen ze allemaal. Als de leerlingen in groepjes van vier tot zes personen zijn gesplitst worden de spellen uitgereikt en gaan ze van start.
“Slechts één rondje kwartet spelen is niet genoeg want de leerlingen die niet wonnen, willen revanche”, zegt Daan Weerheim. “Ze vinden het echt een leuk spel en het is een goede manier om de Tijdvakken te oefenen. Ook leren ze de namen op de kaartjes goed uitspreken. Ik heb het ingezet als introductieopdracht, maar je kunt het spel ook gebruiken als afsluiter door bijvoorbeeld te vragen wat ze al weten over de tijdvakken. Al met al duurt het spel 20 tot 30 minuten.” Het spel is een aanrader blijkt uit de reacties van de leerlingen van Daan: “we leerden welke tijdvakken er waren. Het was een superleuk en leerzaam spel en zeker niet saai. Gezellig en grappig om te spelen.”
Voor Kwartetwinkel is het extra leuk dat het Tijdvakken Kwartet uitgetest wordt door de leerlingen van het Trajectum College in Utrecht Overvecht omdat het idee eigenlijk hier is ontstaan tijdens een stage die ik daar liep voor mijn opleiding tot docent geschiedenis. Ik weet het moment nog precies. Een leerling vroeg me: “Welk tijdvak volgt op de tijd van steden en staten meester?” Ik vroeg hem goed na te denken. Hij deed zijn best maar wist het echt niet. Ontdekkers en…, hielp ik hem. En voordat ik het tweede deel uitsprak riep hij opgetogen: “hervormers!” Hervormers en ontdekkers dus.
Mijn ervaring is dat leerlingen het lastig vinden om de tijdvakken uit elkaar te houden, terwijl het herkennen van de kenmerkende aspecten in de kerndoelen staat vermeld. De vensters van de canon dienen daarbij als illustratie van de tijdvakken. Dit geldt voor zowel leerlingen in de hoogste groepen van het primair onderwijs als de leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs.* Tegelijkertijd ervaren docenten dat leerlingen graag spelletjes spelen. Of het nu een computergame is of een spel. Ze zijn bloedfanatiek. En met het spelen van een spel ben je actief met de stof bezig en onthoud je meer, stelt de onderwijswetenschapper Sousa. Een Tijdvakken Kwartetspel is een win-winsituatie.
Daan Weerheim gebruikt het Tien Tijdvakken Kwartet in zijn lessen. Samen bedachten we een aantal activerende werkvormen om het spel in te zetten. Hieronder deelt Kwartetwinkel er eentje.
Activerende werkvormen ‘kiezen, kijken, zoeken en presenteren’
Duur 20 minuten
Benodigdheden: het Tijdvakken Kwartetspel, internet.
Leerlingen trekken in duo’s blind drie kaartjes uit het Tijdvakkenspel. Ze kiezen een kaartje uit en gaan daarmee aan de slag.
Stap 1: kijk naar het woord en het plaatje. Wat zie je?
Stap 2: noteer wat je ziet. Probeer dit zo uitgebreid en goed mogelijk te doen.
Stap 3: ga op zoek naar bronnen die je meer kunnen vertellen over je kaartje. Gebruik bijvoorbeeld wikikids, entoenennu en schooltelevisie.
Stap 4: schrijf nu een korte alinea met de informatie die je hebt gevonden over je kaartje. Denk goed na over wat je precies opschrijft.
Stap 5: wissel je kennis uit met een ander duo.
Stap 6: de docent kan een aantal leerlingen vragen voor de klas te vertellen over de bevindingen van zichzelf of het andere duo.
Wil je meer activerende werkvormen die je kunt inzetten om het tien tijdvakken kwartet te gebruiken in jou les? Vul dan hier je gegevens in. Je ontvangt dan een pdf met werkvormen in je mailbox!
Over Kwartetwinkel
Kwartetwinkel maakt sinds 2017 kwartetspellen in opdracht van gemeenten, woningcorporaties, scholen en vele andere bedrijven en instellingen. Onze spellen worden cadeau gegeven aan nieuwe huurders, kopers van huizen, docenten, statushouders, leerlingen en vrijwilligers. Daarnaast hebben we zelf een aantal kwartetspellen uitgegeven en op de markt gebracht: het Amsterdam Noord Kwartet, Overvecht Kwartet en Zutphen Kwartet. Meer over ons weten? Lees hier verder.
Kwartetwinkel is een bedrijf van Simon de Wilde en Marlies Dinjens. Wij zijn beiden docent en tekstschrijver. Wij zijn Kwartetwinkel gestart, omdat wij geloven in de kracht en educatieve waarde van kwartetspellen. Speciaal voor het onderwijs heeft Kwartetwinkel het Kwartet College bedacht. Op de Weekendschool in Overvecht en de Brede School Academie, ook in Overvecht, hebben we lespakketten op maat ontworpen en de lessen gegeven. Daarbij staat de geschiedenis en de bijhorende verhalen uit de wijk centraal. En voor het Amsterdamse Hyperion Lyceum ontwierpen we zelfs een spel op maat.
Het Tien Tijdvakken Kwartetspel is te koop voor 9,95 euro exclusief btw via de website van Kwartetwinkel. Wil je het kwartet bestellen? Mail naar simon@kwartetwinkel.nl of vul het contactformulier in.
* De kerndoelen 52 en 53 beschrijven dit voor het primair onderwijs. De kerndoelen 36 en 37 beschrijven dit voor het voorgezet onderwijs.