Geschiedenis komt tot leven met het Tien Tijdvakken Kwartetspel. De vensters uit de Canon van de Nederlandse geschiedenis leveren de beelden en de verhalen. Het spel zorgt ervoor dat je leerlingen de tijdvakken onthouden en weten welk venster bij welk tijdvak hoort. Eenvoudig te gebruiken in de les en het sluit aan bij elke lesmethode.
“Welk tijdvak komt er na monniken en ridders meester?”, vroeg een van de leerlingen uit mijn vmbo brugklas. “Denk eens goed na”, antwoordde ik de jongen. Hij dacht even diep na maar wist het echt niet. “Steden”, begon ik. Voordat ik het tweede deel uitsprak, vulde hij vol enthousiasme aan: ‘en steden meester!’ Steden en staten dus.
Later borrelde het idee bij me op om een Tien Tijdvakken Kwartetspel te maken. Leerlingen vinden het lastig om de tijdvakken uit elkaar te houden, terwijl het herkennen van de kenmerkende aspecten in de kerndoelen staat vermeld. De vensters van de canon dienen daarbij als illustratie van de tijdvakken. Dit geldt voor zowel leerlingen in de hoogste groepen van het primair onderwijs als de leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs.*
Tegelijkertijd had ik gezien dat leerlingen graag spelletjes spelen. Of het nu een computergame is of een spel. Ze zijn bloedfanatiek. En met het spelen van een spel ben je actief met de stof bezig en onthoud je meer, stelt de onderwijswetenschapper Sousa. Een Tijdvakken Kwartetspel is een win-winsituatie.
Van idee naar spel over de tien tijdvakken
Het idee liet me niet los en ik ging aan de slag met het uitwerken ervan. Het geraamte vormden de tien tijdvakken in combinatie met de vensters van de canon. Wat volgde was een flinke puzzel. In de zomer bezocht ik ter inspiratie het Openlucht Museum in Arnhem waar je ook de permanente tentoonstelling over de Canon kunt zien.
Voor de herkenbaarheid van het spel koos ik voor elk Tijdvak een persoon, een uitvinding, een bouwwerk en een ontwikkeling. De Canon gaf houvast al bleef het lastig om keuzes te maken, omdat er meer vensters zijn dan kaartjes voor de tien tijdvakken. Een historicus en de canon is zoiets als een kind in de snoepwinkel. Daarbij komt ook dat vensters niet evenredig verdeeld zijn over de tijdvakken. Zo is er voor het tijdvak jagers en boeren slechts een venster terwijl er voor het tijdvak van de televisie en computer meer dan vier zijn.
Puzzelstukjes
Het laatste stukje van de puzzel was het selecteren van de beelden en de vormgeving. Uiteraard komen de logo’s en titels met jaartallen van de tijdvakken terug. De selectie van de beelden en het aankopen ervan ging deels via stockfoto’s en deels via de originele canonbeelden. In de vormgeving van het doosje en de kaartjes komt een tijdlijn terug.
De eerste oplage is binnen en het Tijdvakken Kwartetspel wordt nu gespeeld op een aantal scholen, zowel basisscholen als het voortgezet onderwijs. Het spel is complementair aan verschillende methodes die gebruikt worden als lesmateriaal in onderwijsland. Ook kan de docent het spel gebruiken als kapstok om een bepaald onderwerp uit te lichten, bijvoorbeeld via een verhaal over Willem van Oranje. Of de leerlingen kunnen onderzoek doen naar een kaartje, bijvoorbeeld via de canon, en daar een korte presentatie over houden. En er kan meer. Docent en leerlingen kunnen hun fantasie de vrije loop laten en nieuwsgierigheid naar het verleden botvieren. Zelf zijn wij van Kwartetwinkel, beiden afgestudeerd historicus en zelfbenoemde geschiedenisnerds, erg trots op het spel!
Over Kwartetwinkel
Kwartetwinkel maakt sinds 2017 kwartetspellen in opdracht van gemeenten, woningcorporaties, scholen en vele andere bedrijven en instellingen. Onze spellen worden cadeau gegeven aan nieuwe huurders, kopers van huizen, docenten, statushouders, leerlingen en vrijwilligers. Daarnaast hebben we zelf een aantal kwartetspellen uitgegeven en op de markt gebracht: het Amsterdam Noord Kwartet, Overvecht Kwartet en Zutphen Kwartet. Meer over ons weten? Lees hier verder.
Kwartetwinkel is een bedrijf van Simon de Wilde en Marlies Dinjens. Wij zijn beiden docent en tekstschrijver. Wij zijn Kwartetwinkel gestart, omdat wij geloven in de kracht en educatieve waarde van kwartetspellen. Speciaal voor het onderwijs heeft Kwartetwinkel het Kwartet College bedacht. Op de Weekendschool in Overvecht en de Brede School Academie, ook in Overvecht, hebben we lespakketten op maat ontworpen en de lessen gegeven. Daarbij staat de geschiedenis en de bijhorende verhalen uit de wijk centraal. En voor het Amsterdamse Hyperion Lyceum ontwierpen we zelfs een spel op maat.
Het Tien Tijdvakken Kwartetspel is te koop voor 9,95 euro exclusief btw via de website van Kwartetwinkel. Wil je het kwartet bestellen? Mail naar simon@kwartetwinkel.nl of vul het contactformulier in.
*De kerndoelen 52 en 53 beschrijven dit voor het primair onderwijs. De kerndoelen 36 en 37 beschrijven dit voor het voorgezet onderwijs.