Leerlingen vinden geschiedenis soms een moeilijk of saai vak. Jammer, vindt Kwartetwinkel. Als historici en docenten ontwikkelden wij daarom het Tien Tijdvakken Kwartetspel. Dit lesmateriaal brengt geschiedenis op een inhoudelijk en speelse manier tot leven. Niet meer ‘kapot saai’, maar ‘kapot leuk’.
Mijn opa was boekbinder en hij had bijzondere interesse in boeken over de Tweede Wereldoorlog en geschiedenis in het algemeen. Veel van die prachtige door hem gebonden uitgaven stonden bij mijn ouders thuis in de boekenkast. Omdat mijn oma vond dat er in hun uitpuilende boekenkast niets meer bij kon. Het waren mooie, hand gebonden boeken, maar er zat altijd een klein foutje in. Daarom nam mijn opa ze mee. En foutje of niet, ik als boekenworm in de dop, las ze. Nee, ik verslond ze. Hele middagen las ik over Romeinen, ridders en andere historische figuren en er stonden ook prachtige afbeeldingen bij. Ik zie de woest ogende Viking met zijn ronde schild en opgeheven zwaard nog steeds voor me. Op school was uiteraard geschiedenis mijn favoriete vak en ik studeerde als historicus af aan de universiteit. Kortom, geschiedenis is het leukste vak dat er is op school.
Lezen over dode mensen
Het leukste vak dat er is. Tsja. Daar denken de meeste scholieren heel anders over. Als docent mens en maatschappij op een vmbo kreeg ik met enige regelmaat te horen dat geschiedenis ‘zo kapot saai’ is. “Waarom moeten we over die dode mensen leren?” En leerlingen vinden het een lastig vak omdat je veel moet lezen. Er komen veel abstracte begrippen langs zoals de Koude Oorlog. En dan is het interpreteren van historische bronnen ook nog eens bijzonder lastig.
Onderzoek uit 2012 naar wat leerlingen interessante, nuttige, plezierige en niet moeilijke vakken vinden, laat zien dat geschiedenis als vak op de middelbare school niet populair is.+ Slechts 44 procent van de leerlingen vindt geschiedenis interessant. Bijna 55 procent noemt het plezierig. En 44 procent nuttig. Wel vindt 65 procent het niet moeilijk. Iets wat wat mijn leerlingen niet vonden want die vonden het vak lastig. Ander onderzoek laat zien dat vooral meisjes geschiedenis niet zo leuk vinden. Jongens vinden het vak leuker, maar toch bungelt het vak onder in de middenmoot. Om met eredivisietermen te spreken: de gevarenzone is nabij.
Paleis van Napoleon
Nu is het de taak van de docent geschiedenis of mens en maatschappij om de leerlingen in te laten zien waarom het vak belangrijk is. Maar maandag het eerste uur aankomen met argumenten als ‘realiteitsbewustzijn’, ‘chronologie en periodisering’, ‘historische distantie’, ‘tijdgebondenheid, anachronisme en onvoorspelbaarheid’ en de betekenis van het ‘historische denken’ zet helaas weinig zoden aan de dijk.
Wat ik wel merkte is dat leerlingen het waarderen als je de stof naar hun belevingswereld weet te trekken. Zo besteedde ik aan een les over het tijdvak regenten en vorsten aandacht aan de broer van Napoleon die koning van Holland was en in Utrecht resideerde. In zijn paleis zit nu de bibliotheek van faculteit Geesteswetenschappen. Wat nog beter werkte was het spelen van een spel. Bijvoorbeeld het zelfbedachte begrippenspel over Koude Oorlog. Mijn leerlingen gingen helemaal op in de abstracte begrippen door dat spel.
Kapot makkelijk
Met dat gegeven in het achterhoofd ontwikkelde ik samen met een andere historicus het Tijdvakken Kwartet. Geschiedenis komt er mee tot leven. Een mooie manier om de tien tijdvakken te oefenen.
De vensters uit de Canon van de Nederlandse geschiedenis leveren de beelden en de verhalen. Het speel maakt dat leerlingen de tijdvakken onthouden en weten welk venster bij welk tijdvak hoort. Het is eenvoudig te gebruiken als docent in de les en het sluit aan bij elke lesmethode. Dit kwartet is geschikt als lesmateriaal voor basisscholen, maar ook voor het voortgezet onderwijs.
Tijdvakken geschiedenis kwartetspel als lesmateriaal
Kortom het geschiedenis tijdvakken kwartet maakt geschiedenisles kapot makkelijk voor de docent en kapot leuk voor de leerlingen. Het spel is geschikt voor groep 6, 7 en 8 in het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Meer weten? Lees ook deze blog!
Een gratis pdf ontvangen met activerende werkvormen met het Tijdvakken Kwartetspel voor in jouw klas? Schrijf je hier in! Deze pdf bevat ook een oefening over de 49 kenmerkende aspecten voor bovenbouwleerlingen.
Wil je het Tijdvakken Kwartetspel gebruiken in jouw les en zo met de geschiedenis tijdvakken oefenen? Stuur ons een bericht! Gebruik het contactformulier op de website of mail naar simon@kwartetwinkel.nl
+ Arie Wildschut, Dick van Sraaten en Marcel van Riessen. Geschiedenisdidacktiek. Handboek voor de vakdocent. (Bussum 2013.)